خطبه 86 بخش ششم(در مورد صفت ریاء)

وَاعْلَمُوا أَنَّ «یَسِیرَ الرِّیَاءِ شِرْکٌ»

امیرالمؤمنین در باره صفت رذیله ریا در ضمن خطبه هشتاد و شش نهج البلاغه مى فرماید:آگاه باشید! ریاکارى هر چند کم باشد، شرک است.زیرا شخص ریاکار، یک عمل الهى را براى رضاى بندگان و تظاهر به نیکى و جلب توجّه آنان انجام مى دهد و در حقیقت، به جاى اینکه عزّت را از خدا بخواهد که مصداق واقعى «تُعِزُّ مَنْ تَشَاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشَاءُ»(1) است، از بندگان ضعیف و ناتوان مى طلبد و این نوعى شرک و دوگانه پرستى است که با «توحید افعالى» در تضادّ مى باشد.به همین دلیل، در روایات اسلامى آمده است که روز قیامت، شخص ریاکار را به این عناوین مخاطب مى سازند و او را صدا مى زنند که:اى کافر! اى فاجر! اى حیله گر! اى زیانکار! عملت نابود شد و اجرت از میان رفت و امروز راه نجاتى براى تو نیست; پاداش خود را از کسى بطلب که براى او عمل مى کردى».اضافه بر این، شخص ریاکار به خاطر دوگانگى ظاهر و باطن، در زمره منافقان است و این نفاق سبب مى شود که اعمالش بى روح و تهى از محتوا و بى اثر باشد. در حدیثى از پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله)مى خوانیم زمانى فرا مى رسد که باطن آنها زشت و آلوده و ظاهر آنها زیباست; این کار را به خاطر دنیاپرستى انجام مى دهند و پاداشهاى الهى را طلب نمى کنند; دین آنها، ریاکارى است و خوف الهى در وجودشان نیست; کیفر عظیم الهى آنها را فرا مى گیرد و آنها (به درِ خانه خدا مى روند و) همچون غریق دعا مى کنند، ولى خداوند دعاى آنها رامستجاب نمى کند».در قیامت که اسرار درون مردم آشکار مى گردد، رسواترین مردم ریاکارانند: فردا که پیشگاه حقیقت شود پدید شرمنده رهروى که عمل بر مجاز کرد!(2)

1. سوره آل عمران، آیه 26.

2. جلد 3 صفحه 534 .